Każdy zna historie o strasznych smokach, z którymi musieli walczyć dzielni rycerze lub sprytni śmiałkowie. Bestie strzegące księżniczek, nękające miasta i wsie, zamieszkujące pieczary, zabijające rzesze niewinnych i bezbronnych ludzi ogniem przerażały każdego z nas w dzieciństwie. Niestety, czasy zabójczych bestii wyszły z książek i każdego dnia zbierają śmiertelne żniwo. Oczywiście, poza Krakowem, w miastach nie spotkamy już prawdziwego smoka.
Mowa oczywiście o SMOGU – innej postaci straszliwego, legendarnego zabójcy z bajek.
Smog, czyli zabójcza bestia naszych czasów – najważniejsze informacje
Co to jest smog? W wielkim skrócie jest to zanieczyszczenie powietrza, zjawisko atmosferyczne powstające w wyniku mieszania się spalin z mgłą (samo słowo powstało z połączenia dwóch wyrazów: smoke i fog, z ang. dym i mgła). Kojarzy się przede wszystkim ze specyficznie wyglądającą chmurą, unoszącą się nad miastem w sezonie grzewczym.
Rodzaje smogu
- Smog tzw. londyński – składa się z dwutlenku siarki, tlenków azotu, tlenków węgla, sadzy oraz trudno opadających pyłów. Występuje zimą podczas inwersji powietrza (wzroście jego temperatury wraz z wysokością – zjawisko to blokuje pionowe mieszanie się powietrza).
- Smog w typie Los Angeles (inaczej zwany fotochemicznym) – powstaje latem, w strefach subtropikalnych i składa się z tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów, które z czasem ulegają reakcjom, w wyniku których powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon.
Przyczyny smogu
Powstawanie smogu wynika z emisji szkodliwych pyłów i gazów powstających z nieefektywnego spalania różnego rodzaju paliw, tj. węgla drzewnego czy krzemiennego, benzyny i oleju napędowego.
Dominującą przyczyną powstawania smogu jest w ostatnich latach tzw. emisja niska, czyli zanieczyszczenia powietrza z małych palenisk (uże przedsiębiorstwa, energetyka zawodowa i przemysłowa od wielu lat stara się eliminować emisję szkodliwych substancji do atmosfery)
- Emisja z kotłowni w domach mieszkalnych – ta przyczyna jest obecnie największym problemem i wynika głównie z braku świadomości społeczeństwa na temat tego, czym (jakimi paliwami) ogrzewają swoje domy i jaki wpływ ma to na jakość powietrza.
- Emisja komunikacyjna – problem związany z dużym ruchem samochodowym.
- Zanieczyszczenie napływowe – jest to problem, który w niewielkim stopniu jest zależny od ludzi, ale w niektórych rejonach kraju ma bardzo duży wpływ na zanieczyszczenie powietrza.
Skutki smogu
Największym problemem związanym ze smogiem jest fakt, iż wprowadzając do powietrza szkodliwe substancje zanieczyszczamy równocześnie wodę i glebę, a więc wszystkie organizmy oddychające, spożywające roślinność rosnącą na skażonych obszarach.
Najbardziej odczuwalnymi skutkami smogu są:
- znaczny wzrost zachorowalności na choroby układu dróg oddechowych, układu krążenia i układu nerwowego,
- nasilenie objawów astmy, chorób płuc i serca, wzrost zachorowalności na te i inne schorzenia,
- zwiększenie zachorowalności na nowotwory,
- podniesione ryzyko patologii ciąży, zwiększenie zachorowalności u dzieci,
- skrócenie długości życia i pogorszenie jego jakości,
- podniesienia poziomu stężenia substancji rakotwórczych w glebie,
- zanieczyszczenie sadzą i pyłem budynków i innych elementów architektury miejskiej.
Jak zmniejszać ryzyko występowania smogu?
Edukacja – akcja! Większość ekspertów zgodnie przyznaje, że nie uda się ograniczyć smogu bez edukacji wszystkich stron – mieszkańców miast, producentów i dostawców (np. kotłów i paliw), decydentów. Uświadomienie skutków obecności szkodliwych substancji i zanieczyszczenia powietrza musi być pierwszym krokiem do walki z konsekwencjami.
W związku z tym coraz częściej prowadzone są różnego rodzaju akcje informacyjne i ostrzegawcze, organizowane są spotkania z władzami, oparte na dialogu i merytorycznych argumentach, które skutkują wypracowaniu optymalnych rozwiązań na szerszą skalę (np. dopłaty do pieców 5 klasy, dofinansowania przedsięwzięć mających na celu walkę ze smogiem lub ograniczenie emisji).
Podstawowe sposoby na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w miastach i ograniczenie występowania smogu:
- wymiana kotłów i pieców w gospodarstwach domowych na urządzenia spełniające normy emisyjne (kotły małej mocy),
- egzekwowanie kar za palenie śmieci oraz zwiększenie presji społeczeństwa na osoby, które świadomie zanieczyszczają powietrze,
- popularyzowanie publicznych środków transportu,
- ograniczanie ruchu kołowego w miastach,
- zwiększać obszary zielone w miastach i wokół nich, tworzenie przestrzeni biologicznie czynnych,
- wdrażanie technologii energooszczędnych i polityk zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach,
- podejmowanie działań związanych z zieloną infrastrukturą w miastach.
Jak się chronić przed smogiem?
Aby uchronić siebie i bliskich przed negatywnymi skutkami wdychania zanieczyszczonego powietrza należy każdego dnia podejmować różnego rodzaju działania. Poznaj podstawowe sposoby chronienia się przed smogiem.
- Kontrolowanie stanu jakości powietrza – do sprawdzania poziomu zanieczyszczenia służą specjalne aplikacje na smartfony, można również korzystać z informacji, które na bieżąco podawane są na portalach.
- Dbanie o roślinność w pomieszczeniach, w których się przebywa (praca, biura, dom) – im więcej roślin, tym czystsze powietrze.
- Ograniczenie czasu, jaki przebywa się w miejscach o największym stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu (np. w centrach miast). W miarę możliwości – pozostawanie w domu, gdy smog jest największy.
- Filtrowanie, oczyszczanie powietrza w domu specjalnymi urządzeniami.
- Korzystanie z maseczek antysmogowych.
- Odpowiednia dieta i suplementacja.
